ცეკვა "ლაზურის" განახლებული პროგრამა წარადგინა ანსამბლი “საუკუნის” ქორეოგრაფებმა, 2024 წლის სექტემბერში
„ლაზური“ არის ქართული ფოლკლორული ცეკვა, რომელიც ლაზების ტრადიციებსა და ხასიათს გადმოსცემს. ის უმთავრესად აჭარისა და ლაზეთის მოსახლეობის კულტურის ნაწილია და აერთიანებს ლაზების ცხოვრების სტილსა და მათ ტემპერამენტს. „ლაზური“ ცეკვა გამოირჩევა ენერგიული მოძრაობებით, სიმსუბუქითა და დაუფიქრებლად მიღებული გადაწყვეტილებებით, რაც ამ რეგიონში მცხოვრები ხალხის ხასიათს კარგად ასახავს.
1. ენერგიული და რიტმული მოძრაობები
„ლაზური“ არის ცეკვა, რომელიც მოითხოვს ენერგიას, დინამიკურობასა და რიტმს. მასში მოცეკვავეები ხშირად სწრაფად იცვლიან მოძრაობებს და იყენებენ ფეხების ცქერას, რაც ქმნის სწრაფ ტემპსა და კოორდინაციას. ამ ცეკვის ენერგია ასახავს ლაზების უშუალო და ძლიერ ხასიათს.
2. ქალისა და მამაკაცის ურთიერთობა
როგორც სხვა ქართული ცეკვებში, „ლაზურშიც“ მნიშვნელოვანი როლი ენიჭება ქალისა და მამაკაცის ურთიერთობას. მამაკაცი ცდილობს თავისი ძალა და სიმტკიცე აჩვენოს, ხოლო ქალი ნაზად, დახვეწილად მოძრაობს. ქალი ინარჩუნებს სიმშვიდესა და ელეგანტურობას, მაგრამ იგი სწრაფი და კოორდინირებული ნაბიჯებით აცეკვებს მთელ სცენას, რითაც ამ ცეკვაში ხაზგასმულია ლაზური საზოგადოების ერთიანობა და მჭიდრო ურთიერთობები.
3. მოსალოდნელი და მოულოდნელი მოძრაობები
„ლაზური“ ცეკვის ერთ-ერთი მთავარი მახასიათებელი მისი მრავალფეროვანი და მოულოდნელი მოძრაობებია. მოცეკვავეები ხშირად სწრაფად იცვლიან მოძრაობის მიმართულებას, რაც ქმნის დინამიკურობას და ამაღლებს მაყურებლის ინტერაქტიულ ჩართულობას. მოძრაობები შეიძლება მოულოდნელად გახდეს უფრო აქტიური ან პირიქით, მშვიდი, რაც ცეკვას ემოციურად მდიდარს ხდის.
4. ხაზგასმული კადრილი და ფეხების ცეკვა
„ლაზურის“ შესრულებისას ფეხების მოქნილობა და სისწრაფე დიდ მნიშვნელობას იძენს. მოცეკვავეები მჭიდრო, სწრაფი და კოორდინირებული ნაბიჯებით აჩვენებენ თავიანთ უნარებს, რაც განსაკუთრებულად მნიშვნელოვანია ამ ცეკვაში. მათი ნაბიჯები ჰარმონიულად ერწყმის მუსიკას, რაც ცეკვას ახასიათებს როგორც რიტმულს და დინამიკურს.
5. კულტურული სიმბოლიზმი და ისტორია
ლაზური ცეკვა ლაზების ისტორიულ-კულტურულ მემკვიდრეობას გადმოსცემს. ლაზები – ქართული ეთნოსის ერთ-ერთი შტრიხი არიან, რომელთა ისტორია აჭარასა და ლაზეთთანაა დაკავშირებული. ცეკვა წარმოადგენს ლაზების ბრძოლისუნარიან და ძლიერი ხასიათის გამოხატულებას, რაც საუკუნეების განმავლობაში გაგრძელდა და მათთვის ერთგვარი სიამაყის წყაროა.
6. მუსიკალური თანხლება
„ლაზური“ ცეკვა ხშირად სრულდება ლაზური ფოლკლორული მელოდიებით, რომელთა მელოდიურობა ენერგიულ ტემპსა და რიტმს მოიცავს. მუსიკალურ თანხლებაში გამოიყენება ტრადიციული ინსტრუმენტები, როგორებიცაა ჩონგური, სალამური და დოლი, რაც ცეკვას ქმნის უფრო ხმაურიანსა და ცოცხალს.
7. სასცენო და სამოსის სტილი
„ლაზური“ ცეკვა შესრულებისას ყურადღებას აქცევს სამოსის დიზაინს, რომელიც აერთიანებს ლაზეთის ფერებსა და სიმბოლოებს. კოსტიუმები ხშირად ამ კუთხის ტრადიციულ სტილს ეხმიანება და ცეკვის ცოცხალ, დინამიკურ ხასიათს შეესაბამება.
8. ტექნიკური სირთულე და შესრულების უნარები
„ლაზური“ მოითხოვს მოცეკვავეებისგან მაღალ ტექნიკურ უნარებს და ფიზიკურ გამძლეობას. სიჩქარისა და კოორდინაციის კონტროლი აუცილებელია, რათა ყველა მოძრაობა სინქრონულად და სრულყოფილად შესრულდეს. მოცეკვავეები ცეკვის დროს მუდმივად ინარჩუნებენ სიმშვიდეს, მიუხედავად მაღალი სისწრაფისა და რთული მოძრაობებისა, რაც ამ ცეკვას განსაკუთრებულ სირთულეს ანიჭებს.
9. საზოგადოებრივი მნიშვნელობა და ტრადიციული დღესასწაულები
„ლაზური“ ცეკვა ლაზების რეგიონის მემკვიდრეობაში მყარადაა დამკვიდრებული და ხშირად სრულდება ფესტივალებსა და ეროვნული დღესასწაულების დროს. იგი ერთგვარად აერთიანებს ხალხს და ლაზური კულტურის სიამაყეს გამოხატავს.
ლაზური ცეკვა უნიკალური ნაწილია ქართული ფოლკლორის, რომელიც ლაზების კულტურულ თვითმყოფადობას და მრავალფეროვნებას უსვამს ხაზს.